امروزه حدود دو میلیارد نفر در سراسر جهان بویژه در کشور های صنعتی پیشرفته در خانه هایی با اسکلت چوبی زندگی میکنند. این خانه ها در سرزمین های جنگل، از نقاط سردسیر شمال اروپا و آمریکا تا مناطق استوایی گسترده اند. بدیهی است با دسترسی آسان به مناسب ترین مصالح ساختمانی که از مزیت سازگاری با محیط زیست و هماهنگی با روحیه زیبا دوستی و ایجاد آرامش در فضای گرم ناشی از همزیستی با طبیعت کمتر کسی به زندگی در سرما و خشونت تیرآهن و بتن راضی می شود. این حس و حال و هوا در مناطق جنگلی کشور ما نیز مشهود است.
از دیدگاه تولید کنندگان و مصرف کنندگان ساختمان، این زیبایی و حس خوب نادیده انگاشته نشده است. ولی متاسفانه فقط به نمای داخلی و دکوراسیون محدود شده و مزایای واقعی فنی و اقتصادی استفاده از این موهبت الهی از چشم پوشده مانده است. تا یک قرن پیش و نفوذ فرهنگ شهرنشینی مدرن، اساس معماری قالب در شهر ها و روستا های شمال کشور ساختمان های اسکلت چوبی بوده و هنوز در گشت و گذار در روستا های دور افتاده بویژه روستا هایی که از مسیر جاده اصلی فاصله دارند هنوز منظره ساختمان های چوبی چشم بیننده را می نوازد.
از روزی که مرز های فرهنگی به دنبال ورود به عصر صنعتی جدید و آمد و شد ها شکسته شد، ماشین ها، ترن ها و کشتی ها راه خود را به دوردست ها باز کردند و ارمغان نو وارد کشور ما شدند. اما متاسفانه در عرصه معماری همانند بسیاری دیگر از عرصه ها این ارمغان نابسامان بی برنامه و ناقص بودند و مشخصا در عرصه معماری در بسیاری از نقاط
آثار مخرب آنها بر مزایای مثبت و برجسته آنها می چربد.
امروزه ساخت و ساز های چوبی و معماری مبتنی بر آن با پیشرفت در فناوری و فراوری محصولات سلولوزی در دنیا جایگاه خاصی پیدا کرده است که متاسفانه نصیب کشور ما از آن بسیار ناچیز است و در عمل و عرصه معماری و شهر سازی تقریبا هیچ نمودی از آن به چشم نمی خورد این درحالی است که مزایای این نوع از ساختمان از چشم هیچ معماری پوشیده نیست.
برای غلبه بر این مشکل و حرکت به سوی حل آن هم اکنون امکانات و ابزار های فراوان وجود دارد. حمل و نقل آسان و دسترسی به مواد اولیه فراوان فراوری شده، ایجاد بانک های اطلاعاتی و رشد وسیع و سریع دانش و در دسترس بودن آن، ارتباط صنعتگران و مهندسان با خواست گاه های فنون مختلف معماری، شکسته شدن تابو های پیشرفت و اعتقاد و
ارزام به نو اوری و از همه مهمتر میل به برتری در عرصه رقابت در زمینه های اقتصادی، همه و همه عرصه را برای تحول در این زمینه فراهم میکند و چشم انداز روشنی را در پیش رو قرار می دهد.
در شرایط جدید پیش آمده در کشورمان و ورود تکنولوژی های جدید در عرصه های مختلف صنعتی و ایجاد ارتباط اقتصادی بین المللی و خروج از انزوای چند ساله ضرورت تغییر در همه عرصه ها بطور چشم گیری مشهود است.
در شرایط جدید، قطعا توجه به تک تک نکات و پیگیری در شناخت و رفع مشکلات، بن مایه پیشرفت و حرکت به جلو خواهد بود. بنابر این شاید نگاهی به مشکلات و علل مغفول ماندن عرصه ساختمان های چوبی در پهنه معماری کشورمان بی فایده نباشد.
یکی از علل اصلی در بی توجهی به ساخت ساختمان های چوبی در کشور را میتوان در غیر تخصصی شدن این حوزه و جذب سرمایه های سرگردان به بخش ساختمان و اجرایی کردن عملیات ساخت و ساز توسط نیرو های غیر متخصص دانست که خود به عوامل زیر بستگی دارد.
- نبود فرهنگ استفاده از ساختمان های چوبی و نگرانی های ناشی از نشناختن مصالح و کاربرد این نوع ساختمان
- نا آشنایی مهندسان و دست اندرکاران حرفه ای ساختمان از مصالح و شیوه های اجرای آن.
- وجود بازار مصرف برای ساختمان و نگاه به آن به عنوان کالای سرمایه ای
- بی توجهی به مسائل زیست محیطی و تخریب مصالح و محیط های طبیعی
- کمبود چشم گیر حضور صنعتگران و هنرمندان تحصیلکرده در عرصه صنایع کشور که عمدتا به علت مهاجرت به غرب گرفتار آن شدیم.
- از همه مهمتر، ناشناس ماندن مزایای ساختمان های چوبی هم از دید مصرف کنندگان و هم از دید تولید کنندگان این رشته.
با توجه به مسائل بالا نگاهی گذرا به مزایای ساختمان های چوبی در این مختصر ضروری به نظر می رسد.
-
- سبک سازی و مقاومت بسیار در برابر زلزله
- سرعت در ساخت و بازگشت سریع سرمایه.
- عایق بندی و کاهش چشم گیر مصرف انرژی
- عمر طولانی سازه
- کاهش پرت مصالح ساختمانی
- ایجاد اشتغال برای صنعتگران و متخصصان محلی
- همسازی با محیط زیست و سازگاری کامل با شرایط مختلف آب و هوایی
- افزایش ایمنی کار
- مقاومت در برابر آتش سوزی
- امکان اجرا در شرایط مشکل و شیب های تا 60 درجه و در مناطق دوردست.
- امکان ساخت با شرایط قابلیت جابجایی
- امکان بازیافت مصالح مصرفی در مورد تغییرات نقشه یا تخریب احتمالی
- حمل سریع و ارزان مصالح مورد نیاز به محل پروژه
- بی نیازی به فوندانسون سنگین و پرهزینه
مهندس رضا لطفی زاده